Bruksizm to parafunkcja zwarciowa polegająca na mimowolnym i niekontrolowanym zaciskaniu i zgrzytaniu zębami.
Parafunkcja jest to nieprawidłowo utrwalona czynność narządu żucia odbiegająca jakościowo i ilościowo od przyjętych wzorców. Może występować w dzień i w nocy. Wyzwala się w związku z nadmierną czynnością mięśni żucia i ich zwiększonym napięciem. Do mięśni żucia zaliczamy następujące mięśnie: żwacz, skroniowy, skrzydłowy przyśrodkowy, skrzydłowy boczny górny i skrzydłowy boczny dolny. Odpowiadają one za odwodzenie, przywodzenie, ruchy boczne żuchwy. Wykorzystujemy je więc podczas mówienia, jedzenia, otwierania czy zamykania jamy ustnej.
Większość ludzi „bruksuje” w czasie snu – bruksizm ekscentryczny, polega na zgrzytaniu zębami w pozycji zwarcia ekscentrycznego. Budzą się z zaciśniętymi zębami, bolesnością i napięciem mięśni żwaczy. Część wykonuję tą czynność nieświadomie podczas dnia – bruksizm centryczny, który polega na zaciskaniu zębów w pozycji zwarcia centrycznego.
Przyczyny:
– czynnik psychospołeczny (stres)
– czynniki okluzyjne: utrata punktów stycznych, nie uzupełnione braki zębowe, brak stref podparcia, węzły urazowe, nieprawidłowości zębowe
– wady ortodontyczne np. : brak odpowiedniego zaguzkowania, zgryz krzyżowy, zgryz przewieszony
– czynniki jatrogenne: błędy w leczeniu zachowawczym, protetycznym, ortodontycznym
– zaburzenia na poziomie Ośrodkowego Układu Nerwowego np.: urazy mózgu, autyzm, narkomania
– parafunkcje np.: częste i długotrwałe żucie gumy, obgryzanie paznokci, nagryzanie na twarde przedmioty jak ołówki, długopisy
Objawy ogólnoustrojowe:
– bóle głowy
– bóle karku, pleców
– bóle ucha, szumu w uszach, piski, zaburzenia słuchu
– zaburzenia w produkcji śliny, odczucie suchości w jamie ustnej
Objawy ze strony mięśni:
– przerost mięśni żwaczy i skroniowych, często twarz pacjenta jest kwadratowa, z uwagi na fakt przerostu mięśni żwaczowych
– bolesność w okolicy przyczepów mięśni żwaczowych
– wyczuwalne punkty spustowe podczas badania palpacyjnego brzuśców mięśni
– wzmożone napięcie mięśni żwaczowych, a także w obrębie obręczy barkowej
Jama ustna:
– maceracja i anemizacja błony śluzowej policzków i języka
– Linea alba – bliznowate zgrubienia na błonie śluzowej policzków na wysokości powierzchni zwarcia zębów bocznych
– impresje zębowe na brzegach języka
– wybroczyny w okolicy brodawek zębowych
– recesje dziąsłowe, zanik przyzębia
– krwawienie samoistne dziąseł lub występujące podczas zabiegów higienizacyjnych
Zęby:
– starcia patologiczne zębów wynikające z nieprawidłowych kontaktów zębów: utrata szkliwa, często obnażenie zębiny, co skutkuje pojawieniem się nadwrażliwości zębów na pokarmy zimne, gorące, słodkie
– obniżenie wysokości zwarcia
– pęknięcia pionowe szkliwa
– ubytki klinowe
– ruchomość patologiczna zębów
