Drodzy Pacjenci,
Paradontoza jest bardzo rozpowszechnionym zachorowaniem. W tym artykule znajdą Państwo odpowiedź na następujące pytania dotyczące paradontozy:
- Co to jest paradontoza i jak ją rozpoznam?
- Jakie są przyczyny paradontozy?
- Co mogę zrobić, aby uniknąć paradontozy?
- Jakie są następstwa paradontozy?
- Jakie są czynniki ryzyka powstawania paradontozy?
- Jak jest leczona paradontoza?
1. Co to jest paradontoza i jak ją rozpoznam?
Paradontoza jest stanem zapalnym przyzębia. Należy do jednych z najczęstszych zachorowań człowieka. Paradontozę powodują bakterie i odczyn zapalny ciała. Chroniczny stan zapalny prowadzi do zniszczenia kości szczęk, a dalsze stadium zaawansowania choroby do utraty zębów. Nieleczona paradontoza może spowodować utratę zębów już u młodych osób; utrata zębów może nastąpić także później, jeżeli nie rozpoznano paradontozy i nie była ona leczona.
Paradontoza rozpoczyna się stanem zapalnym dziąseł. Jest ono trudne do stwierdzenia. Najczęściej zauważają Państwo u siebie skłonność do nadmiernego krwawienia dziąseł. Mogą być one także opuchnięte. Na zębach widoczny jest często zabarwiony osad bakteryjny.
Ze stanu zapalnego może rozwinąć się paradontoza, nie dając wyraźnych oznak. Oprócz krwawienia dziąseł występują także następujące objawy: przykry zapach z ust, zmiany ustawienia zębów, odsłonięcie szyjek zębowych i rozchwianie zębów, jak również dolegliwości bólowe. Paradontoza często wykrywana jest w wieku 40 lub 50 lat, mimo, że dentysta może wcześniej stwierdzić pierwsze objawy. Dlatego proszę zapytać Państwa lekarza dentystę o Indeks Kontrolny Paradontozy.
2. Jakie są przyczyny paradontozy?
W zdrowej jamie ustnej zamieszkuje ponad 700 rodzajów bakterii. Większość z nich jest nieszkodliwa. Gingivitis lub paradontoza powstają wtedy, gdy w wyniku niewystarczającej higieny jamy ustnej nadmiernie narasta ilość bakterii. Wtedy rozmnażają się także niebezpieczne szczepy bakterii, a organizm ma osłabioną odporność. Przyczyną paradontozy jest zawsze nagromadzenie bakterii w formie płytkie nazębnej. Brak osadu gwarantuje to, że nie powstanie ani gingivitis ani paradontoza. Jeżeli miękki osad nazębny nie jest usuwany podczas mycia zębów, to dochodzi do jego mineralizowania: powstaje kamień nazębny.
Kamień nazębny prowadzi do tworzenia się płytki także na korzeniu zębowym. Pomiędzy korzeniem, a dziąsłem tworzy się głęboka kieszonka dziąsłowa. Stwarzano na idealne warunki do rozwoju bakterii. Toksyny powstające w trakcie przemiany materii bakterii osadzają się w dziąsłach. Tam wywołują reakcję obronną organizmu. Stopień ciężkości i przebieg chorób przyzębia uzależnione są od ilości i rodzaju wywołujących je bakterii, od indywidualnego potencjału obronnego pacjenta oraz od określonych czynników ryzyka. Im bardziej agresywne bakterie i słabsze siły obronne ciała, tym choroba wystąpi szybciej i jej przebieg będzie cięższy. Obrona przed zakażeniem może być znacznie osłabiona czynnikami zewnętrznymi (np. palenie papierosów). Przyjmowanie określonych leków (medykamenty obniżające ciśnienie krwi, poszerzające naczynia krwionośne; preparaty immunologiczne; preparaty przeciwpadaczkowe) może zmienić reakcję obronną przeciwko gromadzeniu się osadu nazębnego, tak że powstaje wyraźnie widoczny przerost dziąseł. Proszę mieć na uwadze fakt, że bez osadu nazębnego nie ma zachorowania.
3. Co mogę zrobić, aby uniknąć paradontozy?
Stany zapalne przyzębia nie są nieuchronne. Mogą Państwo uniknąć powstawania gingivitis i paradontozy dzięki prawidłowej i gruntownej higienie jamy ustnej, uzupełnionej profesjonalnymi zabiegami.
Gruntowna higiena zębów dwa razy dziennie szczoteczką do zębów, uzupełniona codziennym czyszczeniem wszystkich przestrzeni pozwoli Państwu zapobiec tworzeniu się szkoliwego osadu bakteryjnego.
Szczoteczka i pasta do zębów czyszczą tylko ścianki boczne zęba oraz powierzchnię żucia. Nie docierają do przestrzeni międzyzębowych. Jeszcze trudniejsza sytuacja jest w przypadku krzywych zębów (pochylenie zębów) lub istniejących wypełnień i protez zębowych.
W zależności od ustawienia zębów i wielkości przestrzeni międzyzębowych używa się nitki dentystycznej i szczoteczek do przestrzeni międzyzębowych – z ich pomocą codziennie usuną Państwo naloty ze wszystkich przestrzeni międzyzębowych. Państwa dentysta zademonstruje prawidłowy sposób używania nitki dentystycznej.
Jeżeli higiena jamy ustnej jest niewystarczająca, to powstają naloty stałe oraz zmineralizowane osady na powierzchni zębów lub korzenia (kamień nazębny), którego nie mogą Państwo usunąć samodzielnie. Mogą zostać stwierdzone i usunięte podczas regularnych wizyt kontrolnych u Państwa stomatologa lub w ramach profesjonalnego czyszczenia zębów. Na zakończenie profesjonalnego czyszczenia zębów powierzchnie zębowe są polerowane specjalnymi pastami i gumowymi kielichami polerującymi. Dzięki temu zapobiega się szybkiemu ponownemu powstawaniu kamienia nazębnego.
4. Jakie są następstwa paradontozy?
Jeżeli stan zapalny nie zostanie zahamowany, może zaatakować kość szczękową i stopniowo prowadzić do jej zniszczenia/degradacji. Dochodzi do utraty zębów. Paradontoza jest najczęstszą przyczyną utraty zębów.
Dalszymi konsekwencjami nieleczonej paradontozy może być podwyższone ryzyko powikłań w czasie ciąży (stan przedrzucawkowy, poronienia i niska waga urodzeniowa) jak również podwyższone ryzyko chorób serca i cukrzyca.
5. Jakie są czynniki ryzyka powstawania paradontozy?
Określone czynniki zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia i rozwoju paradontozy: stres, niektóre choroby ogólne (np. cukrzyca), a przede wszystkim palenie tytoniu. Palacze znacznie częściej zapadają na paradontozę niż osoby niepalące. Dziąsła i przeszczepy kości jak również implanty stomatologiczne goją się znacznie szybciej w przypadku osób niepalących niż palaczy. Przebieg paradontozy u palaczy jest wyraźnie cięższy: ubytek tkanki następuje znacznie szybciej. Przez to zęby szybciej ulegają rozchwianiu i częściej wypadają. Palacze reagują na leczenie paradontozy gorzej niż osoby niepalące. Stwierdzone są przypadki paradontozy, których leczenie nie powiodło się lecz ponad 90% tych przypadków dotyczy palaczy.
6. Jak jest leczona paradontoza?
Postępowanie paradontozy może być zatrzymane dzięki systematycznemu leczeniu. Podstawą każdego leczenia jest zlikwidowanie bakterii powodujących nalot. Państwa lekarz postępuje wg następujących kroków:
Wstępna faza lub faza higieny:
Państwa lekarz wyjaśni przyczyny powstawania paradontozy. Dowiedzą się Państwo, jak utrzymać w czystości swoje zęby i dziąsła. Nauczą się Państwo prawidłowo stosować różne przyrządy do czyszczenia. Najpierw z zębów zostanie usunięty miękki nalot i złogi. Następnie powierzchnia zębów jest polerowana i fluoryzowana. W zależności od sytuacji wyjściowej może być konieczne wielokrotne powtórzenie tych zabiegów. Na zakończenie usuwane są z powierzchni korzeni i z kieszonek dziąsłowych twarde złogi i bakteryjne naloty. Faza wstępna prowadzi do zmniejszenia ilości bakterii oraz ustąpienia stanu zapalnego.
Terapia antybiotykowa:
W określonych przypadkach konieczne może być zastosowanie antybiotyków w celu usunięcia najbardziej agresywnych szczepów bakterii.
Kontrola (ponowna ewaluacja):
Po kilku tygodniach następuje ponowna ocena stanu Państwa dziąseł. Jeżeli dotychczasowe postępowanie nie wystarczyło do usunięcia kieszonek dziąsłowych, dentysta zaproponuje Państwu bardziej zaawansowane leczenie. Jest to tzw. faza korekcyjna (chirurgiczna).
Faza korekcyjna (chirurgiczna)
W niektórych przypadkach konieczny jest mały zabieg chirurgiczny, w celu usunięcia resztek kamienia nazębnego i bakterii, które zadomowiły się w trudno dostępnych kieszonkach dziąsłowych i korzeniu (furkacja). Podczas zabiegu w miejscowym znieczuleniu czyszczona jest cała powierzchnia korzenia, aby pozbyć się możliwie wszystkich siedlisk bakterii. Ponadto przy większych ubytkach kości istnieje możliwość ich częściowego odbudowania przez zastosowanie specjalnych metod (tzw metoda regeneracyjna – augmentacja kości).
Postępowanie po zabiegu (wspierające leczenie paradontozy)
Długotrwały sukces zależy od Państwa zaangażowania w codzienną higienę jamy ustnej oraz od regularnej opieki Państwa stomatologa oraz higienistki profesjonalnej. W ramach badań po zakończeniu leczenia kontrolowany jest stan dziąseł i zębów (np. mierzone są kieszonki dziąsłowe), są one również profesjonalnie czyszczone. Dowiedzą się Państwo także, które czynności w Państwa higienie jamy ustnej powinny zostać poprawione. Częstotliwość wizyt kontrolnych uzależniona jest od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych czynników ryzyka zachorowania pacjenta. W większości przypadków wizyty konieczne są co trzy do sześciu miesięcy. Prosimy koniecznie przestrzegać terminów kontroli po zakończeniu leczenia! W innym wypadku istnieje niebezpieczeństwo, że choroba powróci i niszczenie uzębienia będzie dalej postępować.
