Poradnik pacjenta

Prawidłowa higiena jamy ustnej to pierwszy krok do zdrowia i pięknego wyglądu uśmiechu. Dokładne szczotkowanie, nitkowanie zębów i płukanie płynem antybakteryjnym minimalizuje ryzyko wystąpienia próchnicy oraz chorób dziąseł, odświeża oddech i pozwala cieszyć się zdrowym uzębieniem przez wiele lat.

Prawidłowa higiena zębów wymaga czyszczenia ich minimum dwa razy dziennie. Mycie ich rano i wieczorem jest konieczne, warto jednak pamiętać, że największe znaczenie dla profilaktyki ma jakość i dokładność oczyszczania zębów. A jak to prawidłowo robić? Używając odpowiednio dobranej szczoteczki i pasty oraz poprawnie stosując wybraną metodę szczotkowania.

Szczoteczka powinna być bezpieczna dla naszego szkliwa, dlatego wybierajmy te, które mają miękkie włosie. Szczoteczką manualną zęby powinno się myć minimum 3 minuty. Jeśli chodzi o szczoteczki elektryczne, wystarczą 2 minuty.

Dla prawidłowej higieny zębów i zdrowia dziąseł duże znaczenie ma także metoda szczotkowania. O tym, jak szczotkować zęby, by zapobiegać próchnicy i chorobom przyzębia, zwykle mówią dentyści lub profesjonalne higienistki stomatologiczne. Przy szczoteczkach manualnych najczęściej szczotkujemy zęby ruchami okrężnymi lub energicznym ruchem poziomym, tymczasem dominować powinien ruch wymiatający – w kierunku od dziąsła. Inaczej myje się zęby szczoteczkami elektrycznymi.

W dobrej technice szczotkowania chodzi o to, by dbać o zęby i dziąsła. Należy unikać szczotkowania, które powoduje cofanie czy też obniżanie dziąseł i obnażanie szyjek zębowych oraz takiego, które resztki jedzenia wpycha do kieszonek dziąsłowych, zamiast je stamtąd usuwać. Może to doprowadzić do stanów zapalnych.

Istotne znaczenie ma też pasta do zębów, której używamy. Nie wszyscy mogą stosować wszystkie produkty dostępne na sklepowych półkach. Musimy pamiętać, że u każdego z nas panują inne warunki w jamie ustnej. Należy zwracać szczególną uwagę na jakość szkliwa, biotyp dziąseł, tendencję do odkładania się złogów bakteryjnych na zębach, ryzyko wystąpienia próchnicy itd. Ponieważ u każdego z nas wygląda to inaczej, dobór odpowiednich past i płynów do pielęgnacji jamy ustnej powinien być dopasowany do indywidualnych potrzeb. W doborze odpowiednich produktów pomaga higienistka stomatologiczna.

Nie wolno zapominać, że mycie zębów samą szczoteczką oczyszcza tylko 60% powierzchni naszych zębów. Bardzo ważne jest też regularne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych. Do tego celu służą nici dentystyczne, szczoteczki międzyzębowe i irygatory.

Na sam koniec higieny należy zadbać też o oczyszczenie języka, który pełni bardzo ważną funkcję w organizmie każdego człowieka. To narząd mięśniowy zbudowany z mięśni szkieletowych pokrytych błoną śluzową, a jego powierzchnia wyposażona jest w trzy rodzaje brodawek: okolone, liściaste i grzybowate. Tak specyficzna budowa języka sprawia, że staje się on idealnym miejscem do gromadzenia się bakterii – znajduję się na nim ponad 700 różnych gatunków tych drobnoustrojów. Dlatego podczas codziennej higieny jamy ustnej zalecamy, aby nie zapominać o czyszczeniu języka, dzięki czemu można uniknąć rozmnażania się szkodliwych dla zdrowia bakterii.

U pacjentów ze zdrowym przyzębiem i wyleczonymi wszystkimi ubytkami wizyty kontrolne mogą odbywać się raz do roku. Jeśli jednak należysz do grupy osób ze zdiagnozowaną chorobą przyzębia lub w jamie ustnej znajdują się stałe uzupełnienia protetyczne w postaci koron, mostów czy implantów, wizyty kontrolne powinny odbywać się co 6 miesięcy.

Przed każdą wizytą u stomatologa należy jak najdokładniej umyć zęby, oczyścić przestrzenie międzyzębowe i wypłukać usta płynem do codziennej dezynfekcji. Jeśli jest to pierwsza wizyty po dłuższym okresie czasu, warto też oczyścić zęby ze wszystkich złogów bakteryjnych i osadów, które powstały na naszych zębach podczas ich użytkowania. Wszystkie ciemne osady po kawie, herbacie, papierosach oraz płytka bakteryjna i kamień nazębny powinny być usunięte przed wizytą u stomatologa. Dzięki temu lekarz będzie mógł jak wyraźnie zobaczyć, czy w jamie ustnej nie ma ubytków. Profesjonalnym oczyszczaniem zębów ze wszystkich złogów zajmuje się higienistka stomatologiczna.

Pierwsza styczność dziecka z lekarzem stomatologiem i gabinetem stomatologicznym powinna odbyć się między 6 a 12 miesiącem życia w formie wizyty adaptacyjnej i trwać maksymalnie 20 minut. Najlepiej przyprowadzić dziecko w momencie, gdy jest wypoczęte i najedzone, czyli rano lub ewentualnie po dziennej drzemce.

Podczas pierwszych wizyt rodzice dowiadują się nie tylko o stanie zdrowia jamy ustnej dziecka, ale także otrzymują od lekarza stomatologa informację o prawidłowych nawykach higienicznych i dietetycznych. Aby rodzice mogli w prawidłowy sposób wykonywać domową higienę u swojej pociechy, muszą zostać profesjonalnie przeszkoleni. Na wizycie adaptacyjnej zostaje ustalony harmonogram kolejnych wizyt, a małe dziecko zaznajamia się z otoczeniem i personelem gabinetu – fotelem stomatologicznym, narzędziami diagnostycznymi, lekarzem w lupach i maseczce. Dzięki temu kolejne regularne wizyty będą dla niego już naturalną czynnością. Cały proces oswajania maluchów ze stomatologiem i gabinetem opisaliśmy w Poradniku Dla Rodziców.

Nadwrażliwość zębów objawia się uczuciem bólu lub silnego dyskomfortu, który jest reakcją na bodźce – najczęściej zimno lub na cukry zawarte w jedzeniu. Jeżeli zauważasz, że podczas jedzenia lodów czy picia zimnych napojów odczuwasz nagły ból i trwa on tak długo, jak długo zęby mają styczność z bodźcem, prawdopodobnie cierpisz na nadwrażliwość. W takiej sytuacji należy zgłosić się do stomatologa, który dobierze odpowiednią metodę leczenia.

Stan zdrowia jamy ustnej kobiety ciężarnej jest niezwykle ważny. Leczenie zębów w ciąży jest możliwe i wręcz wskazane. Najlepszy okres dla zabiegów stomatologicznych, jeśli są one konieczne, to drugi trymestr. Najczęstszym problemem stomatologicznym u kobiet w ciąży jest zapalenie dziąseł. Są one wtedy zaczerwienione, krwawią i dochodzi do ich obrzęku. Podstawowa przyczyna takiego stanu to pogorszenie kontroli nad usuwaniem płytki bakteryjnej, a dopiero na drugim miejscu zmiany hormonalne. Dlatego to niezwykle istotne, by ciężarne kobiety regularnie odwiedzały stomatologa, minimum raz w każdym trymestrze. Nieleczone stany zapalne i próchnicowe mogą bowiem doprowadzić do przedwczesnego urodzenia dziecka o małej wadze.

Pierwszą i podstawową przyczyną krwawiących dziąseł jest stan zapalny powstały z powodu nagromadzenia się złogów bakteryjnych. Wynika to z nieprawidłowej higieny jamy ustnej. Jeśli płytka bakteryjna i kamień nazębny nie są regularnie usuwane, gromadzą się na zębach i w kieszonkach przydziąsłowych, doprowadzając najpierw do stanu zapalnego dziąseł, a później w konsekwencji do przewlekłych chorób przyzębia. Jeśli zauważymy, że nasze dziąsła podczas szczotkowania lub nitkowania krwawią, powinniśmy jak najszybciej zgłosić się do stomatologa, który ustali przyczynę i dobierze odpowiednie leczenie.

Niestety nie. Ból zęba nie przejdzie sam, a jeśli na chwilę stanie się mniejszy, to można być pewnym, że powróci ze zdwojoną siłą. Dlatego należy się zgłosić do dentysty jak najszybciej. Osoby z wyjątkowo silnym bólem przyjmujemy poza standardowym harmonogramem – jako nagłe przypadki.

Magdalena Barszczyk-Mazur
higienistka stomatologiczna