Dysfunkcje narządu żucia
Nauka o dysfunkcjach narządu żucia to dziedzina stomatologii, która zajmuje się diagnostyką oraz leczeniem pacjenta w obrębie układu stomatognatycznego. Układ stomatognatyczny obejmuje tkanki, narządy jamy ustnej i części twarzowej czaszki powiązane ze sobą morfologicznie i czynnościowo, tworząc funkcjonalną całość. W skład wchodzą kości, więzadła, mięśnie, staw skroniowo-żuchwowy oraz zęby, a wszystko to jest wspólnie unaczynione, unerwione i sterowane przez Ośrodkowy Układ Nerwowy.
Dysfunkcja narządu żucia jest jedną z częstszych przyczyn zgłaszania się do lekarza dentysty zaraz po próchnicy czy chorobach przyzębia. Z badań klinicznych wynika, że odsetek pacjentów dotkniętych dysfunkcjami w układzie stomatognatycznym waha się w granicach 50-80%. Proporcja wśród płci wynosi 3:1 na niekorzyść kobiet. Pacjenci początkowo często bagatelizują objawy dysfunkcji, zgłaszając się do specjalisty dopiero gdy wystąpią objawy bólowe.
Przyczyny dysfunkcji narządu żucia:
– stresujący tryb życia
– parafunkcje zwarciowe np. bruksizm
– węzły urazowe
– utrata punktów stycznych w łuku zębowym
– braki skrzydłowe-brak zębów w strefie bocznej, utrata prawidłowej wysokości zwarcia
– nieprawidłowości zębowe i zgryzowe np. nieprawidłowe ustawienie zębów w łuku
– czynniki jatrogenne: błędy w leczeniu zachowawczym, protetycznym, ortodontycznym
– urazy głowy i szyi
Kiedy pacjent powinien zgłosić się do specjalisty:
– częste bóle głowy, których przyczyna nie została ustalona
– ból w okolicy skroniowej
– szumy w uszach, piski
– zjawiska akustyczne w postaci trzasków, trzeszczeń, przeskakiwań w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego
– uczucie napięcia, bólu mięśni głowy i szyi
– ból w obrębie mięśni podczas spożywania posiłków, mówienia
– zablokowanie ruchu zamykania lub otwierania ust
– zaburzony zakres, tor ruchów żuchwy
– bóle zębów o niewyjaśnionej etiologii
– starcia patologiczne powierzchni zębów, pęknięcia pionowe szkliwa, ubytki klinowe.
Pacjenci bardzo często nie wiążą bólu głowy, wzmożonego napięcia mięśni, szumów w uszach ze zmianami występującymi w narządzie żucia. Niejednokrotnie szukają pomocy u wielu specjalistów jak laryngolog, neurolog. Bardzo istotne jest aby wcześnie wykryć i wyeliminować przyczyny dysfunkcji narządu żucia i przywrócić równowagę w układzie stomatognatycznym.
Leczenie obejmuje szczegółowy wywiad podmiotowy jak i przedmiotowy, badanie czynnościowe, diagnostykę radiologiczną. W zależności od przyczyny dysfunkcji należy dążyć do jej eliminacji. Pomocna jest tu samokontrola, szynoterapia, ćwiczenia mięśniowe, farmakoterapia.