Zasługi dr Fones dla światowej profilaktyki stomatologicznej. Historia 100 lat zawodu higienistki stomatologicznej.
W 1900r. w Stanach Zjednoczonych dr Fones powołała do życia zawód higienistki stomatologicznej, ponieważ dostrzeżono, że do zdrowia jamy ustnej w znaczącym stopniu przyczynia się regularna i profesjonalna opieka profilaktyczna. Pod koniec lat osiemdziesiątych Międzynarodowa Federacja Higienistek Stomatologicznych (IFDH) przyjęła następującą definicję zawodu: „Higienistka stomatologiczna to zawód wykonywany w sektorze zdrowotnym przez osobę, która ukończyła zarejestrowaną placówkę oświatową kształcącą w zakresie higieny stomatologicznej„. Poprzez edukację, pracę kliniczną, ocenę w ramach konsultacji i planowanie leczenia – jako priorytet uznaje zapobieganie chorobom jamy ustnej, leczenie chorób już wcześniej nabytych oraz czynne uczestniczenie w utrzymaniu optymalnego poziomu zdrowia pacjentów. Nadrzędnym celem higienistki stomatologicznej jest edukacja zdrowotna poprzez profilaktykę chorób jamy ustnej. W Polsce system opieki zdrowotnej – w tym stomatologicznej – jest niedoskonały, co sprawia, że rola higienistki nie jest doceniana i należycie wykorzystywana w profilaktyce jamy ustnej. Do roku 2005 wykształciło się ok 6000 higienistek oraz ok 1000 asystentek. Jednakże zatrudnienie tego fachowego personelu średniego w gabinetach dentystycznych wynosi tylko 4500, co jest wskaźnikiem najniższym w Europie. W naszej placówce dyplomowane higienistki to: Ewa Leśniak oraz kończąca naukę Kasia Kogut.
Znaczenie fazy podtrzymującej w chorobach przyzębia, zabiegi higieniczne, rola i zadania higienistki stomatologicznej.
Przyzębie to struktury odpowiedzialne za utrzymanie zębów w zębodołach. Należą do nich: dziąsło, wiązadła przyzębne oraz kości wyrostków zębodołowych. Choroby przyzębia to najczęstsza przyczyna przedwczesnej utraty zębów oraz dolegliwości takich jak: krwawienia dziąseł, obnażanie korzeni (odsłanianie szyjek zębowych), obrzęki dziąseł, ból dziąseł, rozchwianie zębów.
Przyczyny chorób przyzębia można podzielić na:
– miejscowe: bakteryjna płytka nazębna; nieprawidłowe wypełnienia, np. nawisy; stare, uciskające protezy, nieszczelne korony i mosty, zaciskanie i zgrzytanie zębami
– ogólne: palenie tytoniu, stres, cukrzyca, niedobory witamin, zaburzenia hormonalne, nieprawidłowe odżywianie
Budowa dziąsła: (dziąsło = dziąsło wolne + dziąsło właściwe), granica śluzówkowo-dziąsłowa, ruchoma błona śluzowa
Wskaźnik API: (liczba miejsc krwawiących*100%)/liczba wszystkich badanych miejsc.
Często to higienistka stomatologiczna podczas zbierania wywiadu jest pierwszą osobą, która styka się z problemem choroby ogólnoustrojowej pacjenta. To ona przekazuje lekarzowi wszelkie informacje dotyczące jego stanu zdrowia. Odpowiednio do swych kwalifikacji powinna czynnie współpracować z lekarzem periodontologiem we wszystkich fazach leczenia. Jest łącznikiem pomiędzy lekarzem a pacjentem i dlatego powinna zapoznać się z wynikami badań epidemiologicznych. Znając je będzie aktywnie działać na polu profilaktyki chorób przyzębia.
Zadania i czynności zawodowe higienistki stomatologicznej:
– organizowanie i nadzorowanie, na zlecenie lekarza stomatologa, akcji profilaktyki fluorowej próchnicy zębów (w żłobkach, przedszkolach)
– uczestniczenie w profilaktyce ortodontycznej
– uczestniczenie w badaniach profilaktycznych i epidemiologicznych prowadzonych przez zespół stomatologiczny
– wykonywanie, na zlecenie stomatologa, zabiegów higieniczno-profilaktycznych w jamie ustnej pacjenta (skaling, piaskowanie)
– pędzlowanie zębów roztworami fluorowymi i innymi
– prowadzenie instruktaży, pogadanek i porad indywidualnych dla dzieci, młodzieży i rodziców w zakresie higieny jamy ustnej i właściwego sposobu odżywiania się
– współdziałanie w akcjach propagandowo-profilaktycznych z rodzicami, opiekunami dzieci, nauczycielami
Komunikacja interpersonalna w gabinecie. Zespół dentystyczny – jest tylko jedna jedność – czyli zmierzch „jednoosobowego dentystycznego zespołu”
Zespół dentystyczny jest jedną całością:
Gabinet = lekarz + asysta czynna + recepcjonistka
Odpowiednie działania materialne i organizacyjne oraz właściwa komunikacja interpersonalna stanowią podstawę sprawnie funkcjonującego gabinetu stomatologicznego, którego usługi lecznicze uzyskują dobrą ocenę pacjentów.
Zarządzanie czasem
Zarządzanie obłożeniem
Zarządzanie wizerunkiem
Zarządzanie komunikowania
Pacjent odwiedzający gabinet zmienia się w dociekliwego obserwatora, który ocenia relacje pomiędzy nim samym a lekarzem i asystentką, dlatego proces komunikacji jest tak ważny dla wizerunku gabinetu. Komunikację rozumiemy jako kontakt i wymianę informacji pomiędzy trzema jej nadawcami (i jednocześnie odbiorcami) – lekarzem, asystą i pacjentem. Będą to więc werbalne elementy komunikatu, np. słowa, gesty i wiele innych. Pacjent widzi, słyszy i czuje wszystko to, co się dzieje podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym pomiędzy lekarzem i jego asystą. Odbiera więc komunikaty skierowane nie tylko bezpośrednio do niego. Przebywając w gabinecie interpretuje wszelkie sygnały płynące w jego stronę od dwóch nadawców – lekarza i asystentki. Jeśli te komunikaty są niespójne, pacjent może zareagować różnie, choć najczęściej będzie to odczucie niepewności i tzw. złego samopoczucia w gabinecie.
Lekarz wysyła swoje komunikaty do pacjenta (i to czyni bardziej świadomie) oraz do asystentki (w sposób mniej świadomy). Wszystkie jego wypowiedzi są oceniane przez pacjenta, który uczestniczy w relacji pomiędzy lekarzem i asystentką oraz jest odbiorcą słów kierowanych przez lekarza do niego samego. Lekarz często zwraca mniejszą uwagę na fakt, że pacjent, gdy sam lekarz jest bardzo zajęty – ma czas i analizuje wyjątkowo dokładnie wszystko, czego jest świadkiem. Bywa, że lekarz np. nie proponuje swojej asystentce przejęcia obowiązku komunikacji z pacjentem, kiedy sam chce skupić się na pracy i jest wyłączony z relacji z pacjentem przebywającym na fotelu dentystycznym. Asystentka często jest stroną aktywną, wspomagającą i uzupełniającą pracę lekarza stomatologa, choć w wielu przypadkach koncentruje się wyłącznie na relacji z lekarzem. Często też lekarz nie wyraża swojego zdania na temat kontaktów asystentki z pacjentem podczas leczenia w związku z czym w styczności z pacjentem zwykle pozostaje ona bierna. Asystentka stosuje się do poleceń lekarza, ale często brak jej inicjatywy w uwzględnieniu potrzeb pacjenta. Nie wspiera też procesu komunikacji pomiędzy lekarzem i pacjentem czując i zachowując się „tylko jak pomocnik”, a nie osoba współodpowiedzialna za ten proces.
W gabinecie stomatologicznym źródłem problemów komunikacyjnych mogą być :
– emocje
– nastawienie
– niezrozumienie
– koncentracja na sobie
– marginalizacja innych
– manipulacja informacjami
– przeciążenia
– język
Znaczenie internetu w prowadzeniu gabinetu stomatologicznego.
Internet w profesjonalnej praktyce lekarskiej: wśród nowoczesnych metod informowania klientów, jest to najdynamiczniej rozwijająca się droga promowania, uświadamiania i motywowania pacjentów do podjęcia leczenia. Daje możliwość wizualizacji efektów leczenia poprzez pokazanie przykładów przed i po. Odwiedzający strony internetowe dzielą się na tych co przeczytają wszystko, spenetrują temat, porównają, wyedukują siebie, rodzinę i znajomych i podejmą decyzję – „Tak, chce być leczony”. I inny typ internetowego badacza to pędzony czasem internauta, który chce zobaczyć obraz – taki mam problem i szuka dla siebie rozwiązania w formie obrazu. Nasza strona zawiera informacje dla jednych i drugich.